„Ocalony” jest to jakby skrót biografii i doświadczeń czasu wojny, reprezentowany dla całego pokolenia Różewicza. Poeta mówi o sobie w jakim jest wieku, wspomina czasy wojny, podkreśla, że ocalał chociaż był prowadzony na śmierć. Wspomnienia wojny utożsamiają się z wielkim okrucieństwem, ludzie byli prowadzeni jak zwierzęta na rzeź. Były pomieszane różne pojęcia – człowiek i zwierzę, miłość i nienawiść, wróg i przyjaciel, ciemność i światło. Pojęcia te dla niektórych nic nie znaczą, gdyż dla nich jest wszystko jedno cnota i występek, prawda i kłamstwo, piękno i brzydota. Ludzie nie odróżniający tych pojęć to Niemcy, bezwzględni terroryści, kierujący się występkiem. Poeta obserwując to wszystko, stracił wiarę w sens podstawowych pojęć moralnych, chce się jednak z tego stanu zwątpienia wyzwolić. Poszukuje człowieka, dla którego nie było by wszystko jedno prawda i kłamstwo, piękno i brzydota, który potrafiłby odróżnić dobro od zła i potrafiłby mu przywrócić wiarę w człowieka. „Róża” – utwór poświęcony róży i dziewczynie o tym pięknym imieniu (alegoria). Róża jest dla jednych tylko kwiatem, dla innych wspomnieniem drogiej zmarłej dziewczyny. „Dytyramb na cześć teściowej” – pochwała dla teściowej, podkreślenie zadań, jakie ma do wykonania. „Powrót” – po kilku latach wraca się do domu rodzinnego, który kojarzy się z niebem, choć jest w nim zwyczajnie – matka robi szalik na drutach, ojciec drzemie pod piecem, odpoczywając po pracy. Jednocześnie przypomina sobie, jak się kiedyś zachowywał i odpowiadał opryskliwie na pytania. Ta jego opryskliwość wynika z obserwacji, że na świecie jest zło, człowiek człowiekowi skacze do gardła, nie ma wzajemnego poszanowania, jeden drugiego by zabił. Nie może jednak tego powiedzieć rodzicom, bo tam gdzie są, jest taki spokój i cisza. „Zdjęcie ciężaru” – credo poetyckie, rola poezji współczesnej i odpowiedź na pytanie – czym powinna być współczesna poezja. A powinna być czymś nowym, co daje piękno, zadowolenie, zwraca uwagę na istniejący świat. Poezja ta, to walka o oddech.